Phòng khám PGS. TS. BS. Võ Duy Thông

http://bsvoduythong.com


Tập thể dục điều độ giúp phòng ngừa ung thư

Cùng với việc không hút thuốc lá và uống rượu ở mức độ vừa phải, vận động là một thói quen quan trọng giúp phòng ngừa ung thư. Đặc biệt, vận động có thể dễ dàng làm giảm nguy cơ mắc các loại ung thư: ung thư đại tràng, ung thư gan, ung thư tuyến tụy.
Vận động vừa phải giúp phòng ngừa ung thư

Viện nghiên cứu Ung thư Quốc gia Nhật Bản đã đưa ra "5 thói quen chăm sóc sức khoẻ để phòng ngừa bệnh ung thư", bao gồm: 

1. Không hút thuốc lá

2. Uống ít rượu

3. Điều chỉnh lại chế độ ăn uống

4. Duy trì mức cân nặng phù hợp

5. Vận động ở mức độ phù hợp

Bên cạnh đó, nhiều tổ chức nghiên cứu ở nước ngoài cũng cho rằng "Tập thể dục vừa phải có tác dụng ngăn ngừa ung thư". Đặc biệt, vận động có thể dễ dàng làm giảm nguy cơ mắc các loại ung thư: ung thư đại tràng, ung thư gan, ung thư tuyến tụy.

Thực tế, số người mắc ung thư đại tràng đang gia tăng nhanh chóng tại Nhật. Còn ung thư tuyến tụy là một loại ung thư rất nguy hiểm, được mệnh danh là “vua của các loại ung thư". Vì vậy chắc chắn ai cũng sẽ muốn thực hiện mọi biện pháp có thể để ngăn chặn được các loại ung thư này.

Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hai chủ đề chính: "Tại sao tập thể dục lại giúp ngăn ngừa ung thư" và "Bài tập thể dục nào sẽ đem lại hiệu quả?"

Càng năng vận động, nguy cơ mắc ung thư càng giảm!

Vận động vừa phải 02

 

Nguy cơ mắc ung thư và lượng vận động của cơ thể trong một ngày
(Nguồn: JPHC Study - Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Xã hội Nhật Bản)

Cùng với việc không hút thuốc lá và uống rượu ở mức độ vừa phải, vận động là một thói quen quan trọng giúp phòng ngừa ung thư. Có lẽ sẽ có một số người thắc mắc rằng "Đúng là việc vận động có tác dụng trong việc tăng cường thể lực và giảm cân, nhưng thực sự thì nó có hiệu quả đối với bệnh ung thư hay không?"

Trong các nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Nhật Bản, người ta đã chứng minh được: ở cả nam lẫn nữ, vận động càng nhiều thì nguy cơ mắc ung thư càng giảm.

Điều này có thể thấy rất rõ ở những người lớn tuổi: những người có thói quen chơi thể thao thường xuyên có nguy cơ mắc ung thư thấp hơn so với những người không duy trì thói quen này. Cụ thể, nguy cơ mắc ung thư đại tràng, ung thư gan, ung thư tuyến tụy... ở nam giới và nguy cơ mắc ung thư dạ dày ở nữ giới giảm rõ rệt.

Tại sao vận động có khả năng ngăn ngừa ung thư?

Có rất nhiều giả thuyết giải thích về mối liên hệ giữa vận động với việc phòng ngừa ung thư. Dưới đây là những lý giải thuyết phục nhất trong số đó.

1. Vận động giúp kiềm chế oxy hoạt tính

Vận động vừa phải 01

Vận động giúp kiềm chế oxy hoạt tính

Oxy hoạt tính là một trong những nguyên nhân chính gây ra ung thư. Thông thường, khoảng 2% lượng oxy mà chúng ta hít vào qua đường hô hấp sẽ bị thay đổi thành các phân tử oxy hóa mạnh, dễ gây tổn thương đến DNA của tế bào. Đặc biệt, sau khi chúng ta bước qua tuổi 40, những phân tử oxy này càng dễ tích tụ trong cơ thể, làm tăng nguy cơ ung thư. Tập thể dục điều độ chính là giải pháp hữu ích giúp tăng khả năng chống oxy hoá của cơ thể và làm giảm tác hại của oxy hoạt tính.

2. Vận động giúp tăng cường thể lực

Vận động vừa phải 03

Vận động giúp tăng cường thể lực

Trong cơ thể chúng ta, mỗi ngày có khoảng 5.000 tế bào ung thư được sinh ra. Nhưng nhờ có hệ thống miễn dịch, tiêu biểu là các tế bào NK, những tế bào ung thư đó không thể phát triển thành các khối u trong cơ thể.

Việc tập thể dục vừa phải giúp kích thích chức năng của các tế bào NK và tăng cường miễn dịch. Điều này giúp tăng khả năng tự loại bỏ các tế bào ung thư của cơ thể ngay cả khi các tế bào đó đã được hình thành.

3. Vận động giúp làm giảm nguy cơ béo phì

 Béo phì và ung thư có liên quan sâu sắc với nhau vì trong "5 thói quen chăm sóc sức khoẻ phòng ngừa bệnh ung thư" có đề cập đến việc phải “duy trì cân nặng hợp lý”. Cân nặng càng tăng thì khả năng miễn dịch của cơ thể càng thấp và chúng ta càng dễ mắc ung thư hơn. Bởi vì tập thể dục vừa phải có thể giúp làm giảm nguy cơ béo phì nên người ta cho rằng chúng cũng có hiệu quả trong việc phòng chống ung thư.

4. Vận động giúp tăng khả năng nhạy cảm insulin 

 Như chúng ta đã biết, khi cơ thể vận động, khả năng nhạy cảm insulin sẽ tăng. Khả năng nhạy cảm insulin là khả năng cảm thụ của cơ thể đối với insulin – hoocmon có tác dụng làm giảm lượng đường huyết. Khi khả năng này yếu đi, mức đường huyết trong cơ thể sẽ không giảm xuống, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, insulin cũng có chức năng làm tăng niêm mạc ruột già. Do đó, nếu mức đường trong máu không giảm và lượng insulin bị bài tiết quá mức, nguy cơ mắc ung thư đại tràng sẽ tăng lên. Hơn nữa, vì insulin được bài tiết từ tụy, nên những bất thường trong mức đường huyết cũng dẫn đến ung thư tuyến tụy.

Chính vì những lý do này mà tập thể dục giúp làm giảm nguy cơ ung thư, đặc biệt là nguy cơ ung thư đại tràng và ung thư tuyến tụy.

5. Vận động giúp đại tràng hoạt động tốt hơn

 Khi tập thể dục, đại tràng được kích thích và hoạt động tốt hơn, từ đó giúp chất thải được lưu thông dễ dàng và tình trạng táo bón cũng được cải thiện. Điều này giúp làm giảm thời gian tiếp xúc của chất gây ung thư với đường ruột, hạn chế nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.

6. Vận động giúp làm giảm stress

 Chúng ta hẳn đều biết tập thể dục có tác dụng làm tinh thần sảng khoái. Dù có bao nhiêu phiền muộn đi chăng nữa nhưng chỉ cần chơi thể thao, chúng ta sẽ cảm thấy dễ chịu hơn và tinh thần được gột rửa tươi mới trở lại. Đây cũng là một trong những tác dụng rất lớn đối với việc ngăn ngừa ung thư, bởi stress là một trong những nguyên nhân gây suy giảm miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Vì vậy, tập thể dục giúp ngăn ngừa ung thư trên nhiều phương diện và nhiều hình thức khác nhau. Nhờ đó, nó có khả năng làm giảm nguy cơ của nhiều loại ung thư khác nhau.

Vận động như thế nào thì hợp lý? 

Vận động vừa phải 04

Vận động hợp lý giúp phòng ngừa ung thư

Vấn đề tiếp theo được nhiều bạn đọc quan tâm là tập thể dục như thế nào thì phù hợp? Trên thực tế, "tập thể dục cường độ cao" có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Khi vận động quá sức, hô hấp sẽ bị rối loạn, lượng oxy chúng ta hít vào đương nhiên cũng sẽ tăng lên, dẫn đến lượng oxy bị chuyển hóa thành oxy hoạt tính cũng sẽ tăng theo. Hơn nữa, các hình thức vận động như tập luyện cơ quá nhiều hoặc chạy đường dài sẽ dẫn đến những căng thẳng và áp lực về cả thể chất và tinh thần, khiến khả năng miễn dịch bị suy giảm.

Điều này đã được thực tế chứng minh: trước kia, các vận động viên chuyên nghiệp thường có tuổi thọ rất ngắn. Nhưng gần đây, nhận thức được sự độc hại của oxy hoạt tính, họ đã có các biện pháp đối phó như sử dụng các chất chống oxy hóa với liều lượng nhiều hơn người bình thường.

Tuy nhiên, ngoại trừ trường hợp bạn là người có sở thích tập thể dục cường độ cao, nếu không, chúng ta chỉ nên vận động ở mức độ vừa phải. Đặc biệt, với những người từ trước đến nay không có thói quen tập thể dục, nếu bắt đầu luôn bằng các bài tập thể dục cường độ mạnh, nguy cơ bị stress sẽ tăng lên, nguy cơ về các bệnh tim mạch cũng có thể tăng tùy theo từng người. 

Bài tập thể dục lý tưởng là đi bộ khoảng 1 giờ một ngày hoặc tương đương. Hình thức vận động này không gây nên tình trạng hô hấp hỗn loạn như các bài thể dục cường độ cao khác. Thêm vào đó, tập luyện bằng hình thức đi bộ không yêu cầu phải chuẩn bị gì đặc biệt, chúng ta bất cứ có thể bắt đầu lúc nào mình muốn.

Ngoài ra, các công việc nhà như dọn nhà, gấp chăn, đi bộ mua đồ… hay hoạt động nuôi dạy con cái cũng là những hoạt động thể chất tuyệt vời thay cho việc tập các bài tập nặng. Hoặc chúng ta có thể đi làm sớm hơn bình thường và đi bộ đến công ty, bến xe buýt... hay sử dụng xe đạp thay vì đi ô tô. Những hình thức tập luyện tự nhiên như trên có thể được thực hiện một cách dễ dàng và trở thành thói quen sinh hoạt hằng ngày của bạn.

Thực tế, trong số những người cao tuổi khỏe mạnh, có thể thấy rất nhiều người hằng ngày vẫn tự mình đi mua đồ, dọn chăn màn và làm việc nhà… Vận động không nhất thiết phải bao gồm quá nhiều bài tập đặc biệt, đôi khi việc đó chỉ đơn giản là giảm thời gian ngồi trên ghế và tăng thời gian hoạt động đôi chân lên mà thôi.

Xây dựng phòng tập cá nhân nếu việc vận động đem lại hiệu quả tốt

Gần đây, việc đi đến các phòng tập thể thao cá nhân như các phòng tập gym với huấn luyện viên riêng đang ngày càng được ưa chuộng. Nhờ đó, người tập được tập theo chế độ bài bản và cường độ thích hợp giúp đem lại hiệu quả cao.

 

Nguồn tài liệu tham khảo:

1. Dịch vụ Thông tin Ung thư - Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Quốc gia (Nhật Bản)

2. Sách "Phòng ngừa ung thư dựa trên các cơ sở khoa học" (Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Nhật Bản)

3. Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe và Xã hội - Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Quốc gia (Nhật Bản)

4. Các tài liệu tham khảo khác

 

Nguồn tin: VJMB

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây